Chất độc vô cơ Nitrogen oxid

1. Độc tính và cơ chế gây độc

– Ngộ độc NOx gây phù phổi, viêm phổi, viêm phế quản, ho, thở nhanh, khó thở, nhịp tim nhanh, thiếu oxy mô
– Người hen suyễn, bệnh phổi mạn, bệnh tim đặc biệt nhạy cảm vs NOx
– NO2 gây hoại tử mạnh, NO gây Met Hb mạnh và nhanh

– Ở nồng độ cao NOx gây kích ứng da, mắt, màng nhầy, đường hô hấp. Khi tiếp xúc với hơi ẩm -> hủy hoại thành MM sau 2-24 giờ
– Ngộ độc NOx chủ yếu qua đường hô hấp nhưng dù đường nào cũng có tác dụng toàn thân
– NOx hủy hoại phổi theo cơ chế:
+ Biến đổi thành các acid tương ứng ở đường khí ngoại biên, phá hủy 1 số loại tế bào chức năng và cấu trúc phổi
+ Khởi đầu qúa trình tạo gốc tự do gây oxh pro, peroxyd hóa lipid làm hủy hoại màng tế bào
+ Gây giảm đề kháng với sự nhiễm trùng do làm thay đổi chức năng miễn dịch của đại thực bào

2. Triệu chứng

* Ngộ độc cấp:

– Triệu chứng tức thời: ho, khó thở mệt mỏi, buồn nôn, khản tiếng, nhức đầu, đau bụng…trước khi chuyển sang phù phổi. Nếu qua khỏi vẫn có thể tắc cuống phổi sau vài tuần
– Hô hấp:
+ Nồng độ thấp gây kích ứng nhẹ, thở hơi nhanh, ho, tiến triển sang viêm phổi (ho dữ dội, thở nhanh, giảm oxy huyết, co thắt phế quản, phù phổi)
+ Nồng độ co gây kích ứng mạnh đường hô hấp
+ Ở hô hấp dưới gây bỏng, co thắt, phù mô cuống họng
+ Bệnh nhân khó chịu, yếu, sốt, ớn lạnh, thở gấp, ho kèm đau ngực, chảy máu phổi, PQ, da xanh, trụy hô hấp, tắc nghẽn đường hô hấp

– Tim mạch: mạch yếu, nhanh, ngực sung huyết, trụy tim mạch
– Tiêu hóa: uống phải NOx dạng lỏng gây kích ứng, đót cháy đường tiêu hóa
– Máu: NO gây Met Hb -> giảm khả năng vận chuyển oxy
– Da:
+ Ở nồng độ cao gây kích ứng và hoại tử
+ Da ẩm tiếp xúc với NO2 lỏng hay hơi có nồng độ cao -> bỏng da, vàng da do hình thành HNO3
– Thị giác:
+ Dạng khí nồng độ cao gây kích ứng mắt và viêm, tiếp xúc lâu gây mờ, mù mắt
+ Dạng lỏng gây bỏng mắt
* Ngộ độc mạn:
– Có nguy cơ nhiễm trùng hô hấp ở trẻ e
– Bệnh COPD do PQ bị hủy hoại

3. Xử trí

– Không có thuốc giải độc cho ngộ độc NOx, điều trị chủ yếu là hỗ trợ hô hấp và tim mạch

– Cung cấp oxy, dùng thuốc để hô hấp được dễ dàng hơn
– Xanh methylen sử dụng khi nạn nhân có dấu hiệu thiếu oxy mô hay nồng độ Met Hb > 30%
– Rửa ngay mắt, vùng da bị nhiễm với nước hay nước muối liên tục trong ít nhất 20 phút
– Nếu uống phải NOx, không gây nôn, không uống than hoạt (để nội soi kiểm tra đường tiêu hóa), cho uống nhiều nước, sữa
– Theo dõi chặt chẽ dấu hiệu của sự tắc nghẽn đường hô hấp trên, đặt nội khí quản và thông khí nếu cần, cung cấp oxy bổ sung và theo dõi trong ít nhất 24h
– Điều trị viêm phổi, phù phổi nếu có.

Copy ghi nguồn: https://brabantpharma.com

Link bài viết: Chất độc vô cơ Nitrogen oxid